باور قدیمی بر این است که تنها عامل تعیین کننده سلامت تخمدان و تخمک، سن است. اما مطالعات اخیر نشان میدهد که این موضوع صد در صد درست نیست. بلکه عوامل محیطی، هورمونهای موجود در رژیم غذایی و استرس تنها چند عاملی هستند که بر سلامت تخمدان و تخمک تاثیرگذارند.

درمان ناباروری زنان
چرخه آمادهسازی تخمکگذاری برای تخمدان حدودا 90 روز است. یعنی غذایی که امروز میخورید 90 روز بعد روی تخمک شما اثر میگذارد. در این دوره 90 روزه، تخمک قبل از رسیدن به بلوغ کامل و آمادگی برای تخمکگذاری دائما در حال تغییر است. در این دوره تخمکها تحت تاثیر عوامل سالم و ناسالم قرار میگیرند. عوامل موثر در سلامت تخمک عبارتند از:
- جریان خون
- اکسیژنگیری صحیح
- تعادل هورمونی
- تغذیه
- استرس
از بین عوامل بالا مورد تغذیه را بررسی میکنیم. هر آنچه میخورید بر سلامت تخمک و تخمدان شما موثر است. بستگی به شما دارد. نوع مواد مُغذی که تخمکها به آنها وابسته است در رژیم غذایی شما مشخص میشود.

توصیههای تغذیهای برای بهبود سلامت تخمک:
مواد غذایی زیر را در رژیم خود بگنجانید:
ژل رویال | ماهی هالیبوت (Halibut) |
ریشه گیاه ماکا | ماهی سالمون |
گیاهان دارویی خاص | دانه کدو تنبل |
بروکلی | دانه کنجد |
انواع توتها | زردچوبه |
سبزیجات با برگ سبز تیره | زنجبیل |
مواردی که باید از آنها اجتناب کنید:
سیگار | سودا |
کافئین | رژیم غذایی کم چربی |
الکل | غذاهای فرآوری شده |
شکر | چربیهای ترانس |
گوشت و لبنیات غیر ارگانیک | مواد غذایی تراریخته |
همانطور که مشاهده کردید ژل رویال تنها یکی از مواد غذایی پیشنهاد شده در کنار اجتنابهای ضروری در رژیم باروری است. حال به بررسی نقش ژل رویال در درمان ناباروری میپردازیم.
ژل رویال چیست؟ و چگونه تولید میشود؟

همه لاروها در 3 روز اول پس از تخم ریزی از ژل رویال تغذیه میکنند. در واقع این ماده غذای اصلی آنها برای رشدشان است. غذای لاروی که قرار است تبدیل به ملکه شود در تمام طول عمرش (از زمانی که یک تخم کوچک است تا زمانی که میمیرد) از همین ژل است. این تفاوت فاحش در تغذیه زنبور ملکه با سایر زنبورها منجر به رشد کامل تخمدانهای ملکه میشود که او را قادر میسازد در تمام عمرش تخم ریزی کند. زنبور ملکه در 5 روز بالغ و وزنش دو برابر زنبور کارگر میشود. در حالی که زنبور کارگر تنها 30 تا 45 روز عمر میکند عمر ملکه 5 تا 6 سال است. همچنین ملکه در یک فصل حدود 250 هزار تخم میگذارد و در فصلهای پُر کارترش ممکن است تا روزی 2000 تخم بگذارد.
همه این تفاوتها به ژل رویال ربط دارد.
نقش ژل رویال در درمان ناباروی
تحقیقات نشان داده است که مصرف منظم ژل رویالِ با کیفیت هورمونها را تنظیم میکند. از آنجایی که این ماده از سیستم غدد درون ریز حمایت میکند، برای کسانی که از عدم تعادل در هورمونهایشان در عذاب هستند مفید است. همچنین به موارد ناباروری که به دلیل همین عدم تعادل در هورمونها ایجاد شده باشد نیز کمک میکند.
باردار شدن خانمها هر روز سخت و سختتر میشود. در سال 1984 درصد زوجهایی که مشکل باروری داشتند بطور تخمینی حدود %۵٫۴ بود. در سال 1992 این درصد به ۸٫۵ افزایش پیدا کرد؛ و امروز شیوع مشکل ناباروری تا %۱۵٫۷تخمین زده میشود.
به همین ترتیب بطور مکرر از ما در مورد تاثیر مصرف ژل رویال در تقویت باروری سوال میشود.
مطالعهای که در سال 2007 در ژاپن انجام شد نشان میدهد ژل رویال به تقلید از استروژن انسان گرایش دارد که دقیقا مشابه با فیتواستروژن* گیاهان است. استروژن برای تشکیل استخوان و بیان ژن* سالم ضروری و برای برخورداری از دوران قاعدگی منظم بسیار اهمیت دارد. همچنین این مطالعه افزایش چشمگیر سایز سلولهای رحم را روی موشها نشان داده است. اگرچه ممکن است به مطالعات بیشتری برای اثبات خواص بالقوه ژل رویال بر سلامت رحم نیاز باشد، این یک واقعیت هیجان انگیز برای زنانی است که عضلههای رحمشان به دلیل استفاده بلند مدت از قرصهای ضد بارداری ضعیف و یا غشاء نازکی پیدا کرده است.
مطالعه دیگری با هدف بررسی تاثیر ژل رویال در مقابله با اثرات رشد BPA در سلولهای MCF-7 سرطان پستان زنان انجام شد. BPA (بیسفونل آ) ماده شیمیایی خطرناکی است که در ساخت بطری های پلاستیکی پلی کربنات که برای نگهداری نوشیدنی ها و شیر کودکان مورد استفاده قرار می گیرد، بکار میرود و با نام زنوستروژن شناخته میشود. نتایج این مطالعه نشان داد که ژل رویال رشد شبیه سازی شده این سلولها را مهار میکند. بیسفونل آ نه تنها به سرطان پستان بلکه به سلامت تخمکگذاری هم مربوط است.
مطالعات زیر که روی حیوانات انجام شدهاند نیز گویای تأثیر مثبت ژل رویال در تقویت قدرت باروری است:
هنری هیل، ژل رویال را به موشهای آزمایشگاهی خوراند و اسنادی از افزایش فعالیت رحمی و باروری موشها طی چند روز را به ثبت رساند. او ثابت کرد که ژل رویال فعالیت هورمون مانندی دارد که رشد رحم موشها را در چند روز برمیانگیزد.
هیل همچنین عصاره ژل رویال را بصورت تزریقی به بدن موشهای ماده وارد کرد که همان نتایج حاصل شد. همچنین یافتهها نشان از افزایش رشد سریعتر مگسهای میوه و تخمریزی سریعتر آنها با نرخ بیشتر از %60 نسبت به حالت عادی، دارد.
آیا ژل رویال باعث بهبود نرخ باروری میشود؟
مطالعه دیگری در مورد تأثیرات مثبت ژل رویال بر نرخ باروری در دانشگاه علم و فناوری اُردن به انجام رسید. محققان قصد داشتند مشخص کنند که آیا ژل رویال طبیعی در ارتباط با کِرِمِِ پروژسترون با واکنشهای باروری گوسفندان در ارتباط هست یا نه.
30 گوسفند ماده 3 تا 6 ساله بطور تصادفی به 3 گروه 10تایی تقسیم شدند. سپس با گوسفندهای نر لقاح انجام دادند و تعداد تخمکگذاری آنها به همراه نرخ باروریشان آزمایش شد.
پس از اتمام مطالعه، دانشمندان نتیجه گرفتند که نتایج حاصل از هر دو درمان، یعنی استفاده از ژل رویال و کِرِم پروژسترون نرخ باروری را بهبود دادند.
همچنین گفته میشود که اسیدهای چرب ژل رویال در درمان بیتعادلیهای خودبهخودی، علائم یائسگی، پوکی استخوان و سایر شرایط مؤثر است. این فواید احتمالاً به دلیل ارتباط اسیدهای چرب موجود در ژل رویال با گیرنده استروژن در بدن انسان است. این مقاله را نیز بخوانید: «آیا زنان باردار میتوانند عسل بخورند؟»
ژل رویال در درمان ناباروری: غدد درونریز و تعادل هورمونی
ژل رویال تأثیر مطلوبی بر محور هیپوتالاموس-هیپوفیز دارد، که معمولا با افزایش سن کاهش مییابد. محور اچپیاِی (HPA) بخش اصلی دستگاه عصبی غدد درونریز است، که واکنش انسان به استرس را تحت کنترل دارد و بسیاری از فرآیندهای بدن را از جمله هضم غذا، سیستم ایمنی بدن، حالوهوا و احساسات، تمایلات جنسی و ذخیره و مصرف انرژی را تنظیم میکند. استرس زیاد این عملیات را متوقف میکند و در شکلهای مختلفی ظاهر میشود. ژل رویال میتواند به عملکرد بهتر این محور و در نتیجه تنظیم کارکرد و هورمونهای مرتبط کمک کند.
کاهش عملکرد هیپوفیز با مصرف ژل رویال
طبق مطالعه دیگری که بر حیوانات انجام شده است، ژل رویال میتواند کاهش عملکرد هیپوفیز که بر اثر افزایش سن ایجاد میشود را جبران کند. غده هیپوفیز بخشی از دستگاه غدد درونریز است و هورمونی را تولید میکند که سایر غدد را تحت کنترل بگیرند؛ دقیقاً مشابه سایر عملیات جسمانی است.
غده هیپوفیز رهبر اصلی هورمونهای ما است. غدد هیپوتالاموس و هیپوفیز بر تمام هورمونها مخصوصاً هورمونهایی که مسئول ایجاد حس خوب در انسان هستند، هورمونهای مربوط به خواب و هورمونهای جنسی، تأثیر میگذارند. اگر این هورمونها منظم نباشند شما حس خوبی نخواهید داشت و احتمالاً در بارداری مشکل ایجاد کند. استرس این غدد را خاموش میکند؛ بنابراین عملکرد ضعیف غده هیپوفیز، بین افرادی که مشغولیت و استرس زیادی دارند و یا کسانی که از اختلال استرسی پس از آسیب روانی رنج میبرند و یا بسیار تحت آموزش قرار دارند، رایج است.
کاربردهای غده هیپوفیز عبارتند از:
- تولید و ترشح هورمونهای تنظیم کننده غدد آدرنال و تیروئید، تخمدان و بیضه.
- تولید پرولاکتین که قابلیت تولید شیر در مادران را ایجاد میکند.
- آزادسازی هورمونی که ملانوسیت را تحریک میکند؛ سلولهایی که رنگدانهها را از طریق تولید ملانین کنترل میکند.
- تولید هورمون ضد افسردگی که وظیفه احیای آب از کلیهها و حفظ آن در جریان خون برای جلوگیری از کم آبی بدن را به عهده دارد.
- تولید اُکسیتوسین که به انقباضات رحم هنگام تولد نوزاد کمک و تولید شیر را نیز تحریک میکند.

ژل رویال و فعالیت استروژنی
یکی از سوألات رایجی که پرسیده میشود این است که آیا ژل رویال فعالیت استروژنی دارد؟ پاسخ روشنی برای این سوأل وجود ندارد اما ما میدانیم که ژل رویال در لقاح مصنوعی خود را در 17 گیرنده استروژنی بتا گیر انداخته است. این بدین معناست که ممکن است به عنوان فیتواستروژن عمل کند. اگر این موضوع درست باشد ما ژل رویال را به کسانی که گیرنده استروژن مثبت سرطان سینه بودهاند توصیه نمیکنیم. اگرچه این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتری است.
ممکن است این موضوع برای کسانی که کمبود استروژن دارند مزیت باشد. مجدداً به کسانی که گیرنده استروژن مثبت سرطان سینه هستند اخطار میدهیم چراکه هنوز در مورد مکانیسم عملکرد ژل رویال در اثر استروژنی آن اطمینان نداریم.
برای برقراری تعادل هورمونی چقدر ژل رویال مصرف کنیم؟
اگر برای بارداری تلاش میکنید توصیه میکنیم:
روزانه 3000 میلیگرم ژل رویال مصرف کنید (بجز در دوران قاعدگی). همچنین در دوران بارداری باید از مصرف ژل رویال اجتناب کنید.
در موارد درمانی توصیههای زیر را داریم:
- اولین روز دوره شما عبارت است از اولین روز قاعدگی و شما قصد دارید ژل رویال را در دوره خود استفاده کنید نه زمانی که پریود هستید.
- اولین روز بعد از اتمام دوران قاعدگی (معمولاً حدود روز چهارم یا هفتم) 3000 میلیگرم ژل رویال را به 2 تا 3 نوبت 1000 میلی گرمی تقسیم کنید و تا روز بیست و هشت تا سی و دوم به همین منوال ادامه دهید.
- مقدار روزانه 500 تا 1000 میلیگرم مقدار امن و توصیه شدهای است.
- توجه: بیشتر از 5000 میلی گرم در روز استفاده نکنید.
برای آگاهی از مقدار و نحوه مصرف ژل رویال برای مصارف عمومی به صفحه خرید ژل رویال مراجعه کنید.
توجه:
ژل رویال در کنار خواص بیشمارش دارای فعالیت هورمونی است. این در حالیست که تاکنون هیچ مطالعهای بر نرخ باروری انسانها صورت نگرفته، و چندین مطالعه که روی حیوانات به انجام رسیده است نتایج مثبتی در بر داشتهاند. سابقه خوب ژل رویال (که بخاطر تواناییاش به عنوان یک مکمل غذایی فوقالعاده با آیویاف (IVF) مقایسه شده است) نشان میدهد، که این خوراکی باید توسط کسانی که میخواهند شانس بارداری خود را افزایش دهند مصرف شود.
ژل رویال در باروری مردان
آیا میدانید ژل رویال دقیقا به همان شکلی که به سلامت تخمک در زنان کمک میکند برای سلامت اسپرم مردان نیز مفید است؟ بله مفید است. اگر به دنبال درمان ناباروری در مردان هستید و میخواهید مطمئن باشید که DNA سالمی را به آیندگان خود منتقل خواهید کرد احتمالا ژل رویال به کار شما میآید.
ژل رویال برای مردان و زنان خواص فراوانی دارد؛ پروتئین، دامنه وسیعی از اسیدهای آمینه (برای ساخت پروتئین)، ویتامین B-کمپلکس مانند B5، B6 (پیریدوکسین- pyridoxine) در کنار فولیک اسید، مقدار کمی ویتامین C، عناصر کم مقدار* مانند آهن، پتاسیم، کلسیم و سیلیس، قندهای ساده یا کربوهیدراتهای زود جذب که به بدن کمک میکند انرژی لازم، اسیدهای چرب و آنزیمهای مورد نیاز را تولید کند.
هر یک از این مواد مُغذی به عنوان محافظین سلولهای بدن، از جمله اسپرمها، شناخته شده هستند. آنها باعث تعادل هورمونی میشوند، از غدد سیلیاکاردنال که مسئول واکنش به استرس است حفاظت میکنند، کبد را مصون نگه میدارند و عملکرد سیستم ایمنی بدن و میل جنسی را بهبود میبخشند. همچنین ژل رویال ضد التهاب، ضد میکروب و آنتی بیوتیک است و به عنوان عامل کنترل کننده فشار خون و کلسترول شناخته شده است.
در حالی که معمولا ژل رویال برای سلامت تخمک زنان و باروری آنها پیشنهاد میشود، مطالعاتی روی حیوانات، قدرت بالقوه ژل رویال در درمان ناباروی و سلامت اسپرم مردان را نیز ثابت کرده است.
- مطالعهای در مصر نشان میدهد پارامترهای تجزیه و تحلیل اسپرم (حجم اسپرم، تحرک و تعداد اسپرم و سلامت اسپرم (مرفولوژی و تعداد اسپرهای زنده در مقابل مُردهها)) و همچنین سطح تستسترون در خرگوشهای نر زیر بار استرس (با ایجاد گرمای بالا حدود 32 درجه سلسیوس به خرگوشها استرس وارد شد) بعد از مصرف ژل رویال بهبود یافت.
- مطالعهای در مجله Avicenna نشان داده است نرخ بلوغ اسپرم، تعداد، تحرک و یکپارچگی DNA در موشها بعد از مصرف ژل رویال بهبود یافته است.
- گزارشات حاکی از آن است ژل رویال قابلیت کاهش زنوستروژنِ مضر مانند BPA (بیسفونل آ که به عنوان عامل فراهم آورنده شرایطی که استروژن مازاد ایجاد شود شناخته میشود)، که این اتفاق از روند طبیعی ایجاد استروژن در مردان حمایت میکند.
موارد بالا تنها تعداد معدودی از مطالعات انجام شده در این زمینه هستند. اگر علاقهمند باشید میتوانید با سرچ در Google Scholar به موارد مشابه زیادی برسید. مطالب امیدبخش دیگری حاکی از آن است که ژل رویال ممکن است به مردان در درمان آزواسپرمی (Azoospermia) هم کمک کند. (در پزشکي آزواسپرمی به مواردي اطلاق مي شود که مايع مني مرد فاقد اسپرم است). اگرچه مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است.
ژل رویال برای موارد زیر مفید است:
افزایش میل جنسی
حفظ سلامت تخمک و اسپرم
بهبود تعادل هورمونها
حفظ سلامت کبد
کاهش نشانههای افزایش سن
کاهش التهابات ناشی از بیماری یا آسیب دیدگی
افزایش طبیعی سیستم ایمنی بدن
محافظت در برابر تاثیرات مخرب استفاده از داروهای ضد بارداری
پاورقی:
* فیتواستروژنها گروهی از مواد شیمیایی گیاهی هستند که بطور طبیعی در گیاهان تولید شده و دارای نقشهای زیست شناختی از قبیل تشکیل بخشی از سیستم دفاعی گیاه و حفاظت از گیاه در مقابل تنشها میباشند.
* بیان ژن فرایندی است که در آن اطلاعات درون ژن استفاده میشود تا یک محصول کاربردی از آن بدست آید.
* عنصر کممقدار (Trace Minerals) یک ماده مغذی معدنی است که در مقدار بسیار اندک برای رشد مناسب، بهبود و زیست اندامهای بدن لازم است.