گرفتن بچه زنبور یکی از لذت بخش‌ترین قسمت‌های زنبورداری و روشی ساده و رایگان برای تقویت کندوی زنبور عسل است.
سوآرم زنبورها روی شاخه درختان
پدیده بچه‌دهی زنبورهای عسل در بهار و زمانی که جمعیت کلنی بسیار افزایش یافته رخ می‌دهد. این کار روشی برای کاهش تراکم کلنی و نشان‌دهنده نحوه تداوم نسل کلنی زنبورها است. وقتی زمان سوآرم فرا می‌رسد، ملکه و نیمی از جمعیت کلنی برای یافتن خانه جدید کلنی را ترک می‌کنند. معمولا سوآرم‌ها در مسیر یافتن خانه جدید و در نیمه راه استراحت می‌کنند، مثلا روی شاخه درخت یا بوته و … .
جمع‌آوری و نقل مکان سوآرم برای زنبورداران کار راحتی است. چراکه در این مرحله اغلب خانه‌ای ندارند که از آن دفاع کنند. یک سوآرم درست هنوز در خانه خود مستقر نشده و شروع به ساخت نکرده است. آنها فقط خوشه‌ای از زنبور هستند. به دلیل عدم وجود موم زنبوردار می‌تواند به راحتی با لرزاندن یا نزدیک کردن سوآرم به ابزار خود آنها را به جمع کندوهای خود منتقل کنند.
زمان‌بندی:
بهترین زمان برای جمع کردن سوآرم همان موقعی است که آن را می‌بینید. سوآرم زنبورها هنوز سکنی نگزیده و مدت زیادی آنجا نمی‌ماند. سوآرم ممکن است فقط برای چند ساعت یا چند روز در یک مکان بماند، اما هیچ زنبورداری نمی‌تواند حدس بزند کدام یک خواهد بود.
بسیاری از زنبورداران در فصل سوآرم تمام ابزارها را در ماشین خود حمل می‌کنند تا بتوانند خیلی سریع وارد عمل شوند.
خلق و خو:
کلنی‌های فعال گرایش زیادی به دفاع دارند. آنها ممکن است نیش بزنند تا از خانه، بچه‌ها و یا عسل خود دفاع کنند اما سوآرم‌ها نه خانه‌ای دارند و نه بچه و عسلی که بخواهند از آن دفاع کنند. بنابراین به ندرت نیش می‌زنند. همچنین گفته می‌شوند زنبورها در این حالت نمی‌توانند نیش بزنند چون داخل شکم‌شان عسل دارند و خم شدن بدن هنگام نیش زدن ممکن نیست. هر زنبوری با خود مقداری عسل حمل می‌کند تا انرژی لازم برای ساخت خانه جدید را داشته باشد.
اما توجه داشته باشید که در برخی موقعیت‌ها سوآرم‌ها بسیار تدافعی عمل می‌کنند. بسیاری از زنبورداران برای گرفتن سوآرم‌ها بدون پوشیدن لباس زنبورداری اقدام می‌کنند اما مخصوصا زنبورداران جدید بهتر است از این احتمال نیز آگاه باشند.
چه ابزاری نیاز دارید؟
مهمترین وسیله‌ای که در زمان جمع‌آوری سوآرم نیاز دارید چیزی برای هدایت زنبورها به داخل آن است. هنگام انتخاب جعبه اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی برای سایز آن سوآرم مناسب باشد. اندازه سوآرم می‌تواند متفاوت باشد از یک توپ بیسبال گرفته تا چیزی به بزرگی توپ بسکتبال. اغلب سوآرم‌ها چیزی به اندازه توپ فوتبال هستند. جعبه شما می‌تواند مقوایی، پلاستیکی یا حتی سطل باشد و یا اینکه می‌توانید مستقیما از جعبه کندوی خود استفاده کنید.
فقط اگر قصد دارید از کندوی خود استفاده کنید نیازمند جعبه brood نیز خواهید بود.
بسته به اینکه سوآرم در کجا شکل گرفته ممکن است به چند ابزار دیگر نیز نیاز داشته باشید. اگر در ارتفاع باشد احتمالا به نردبان نیاز دارید. اگر داخل بوته باشد به قیچی باغبانی احتیاج دارید. اگر خودتان سوآرم را ندیده‌اید حتما سوالاتی در مورد موقعیت سوآرم از گزارش دهنده بپرسید.
چگونه سوآرم را جمع می‌کنند؟
- شاخه را بچینید و پایین بیاورید
معمولا بهترین روش برای وارد کردن سوآرم به جعبه این روش است. این سناریو زمانی امکان‌پذیر است که سوآرم از یک شاخه درخت آویزان باشد. به راحتی شاخه را برش می‌دهید و در جعبه می‌گذارید. اطمینان حاصل کنید که شان‌ها در جعبه باشد و شما فقط شاخه را روی شان‌ها قرار دهید. زنبورها خودشان به سمت پایین حرکت می‌کنند. اگر اول شاخه را بگذارید و سپس سعی کنید شان‌ها را در جعبه قرار دهید حتما با مشکل و احتمال تلفات زنبورها مواجه می‌شوید. برخی باور دارند این روش باعث احتمال ماندن زنبورها در کندوی شما را افزایش می‌دهد چرا که استرسی به آنها وارد نشده و خودشان انتخاب کرده‌اند که در کندوی شما حرکت کنند.
- لرزاندن یا تکان شدید
اگر زنبورها روی شاخه‌ای بودند که خیلی در دسترس نبود و یا اینکه شاخه ضخیم و امکان بریدن آن وجود ندارد می‌توانید از تکنیک تکان دادن شاخه استفاده کنید. این روش سریع و موثر است. فقط کافیست یک تکان شدید به شاخه بدهید تا خوشه زنبورها داخل جعبه شما بریزد. ایراد این روش این است که بسیاری از زنبورها ممکن است پرواز کنند و گیج شوند. بعضی از آنها به شاخه‌ای که شما تکان دادید برمی‌گردند و برخی دیگر همان حوالی فرود می‌آیند. بطور کلی زنبورها به هرجایی پرواز می‌کنند و تشکیل مجدد گروه برای آنها کمی زمان‌بر است. اگرچه حداکثر جمعیت و احتمالا ملکه در جعبه شما هستند.
- حرکت ملاقه‌ای
وقتی سوآرم در مکانی شکل گرفته باشد که امکان پایین آوردن یا تکان دادن آن وجود نداشته باشد معمولا به کمک دست با حرکتی شبیه ملاقه زنبورها را برمی‌دارند. برخی این روش را ترجیح می‌دهند چون بهتر می‌توانند پرواز زنبورها را کنترل کنند. وقتی شما چند بار زنبورها را با دست بردارید بقیه زنبورها خودشان به سمت جعبه حرکت می‌کنند. اگر حرکت نکردند حرکت خود را ادامه دهید.
مزاحم آنها نشوید
بعد از گرفتن سوآرم خیلی مهم است که به مدت یک هفته مزاحمتی برای آنها ایجاد نکنید. این مدت زمان مورد نیاز آنها برای ساخت موم و شروع تخم ریزی است. اگر قبل از این مرحله باعث آزار آنها بشوید امکان دارد که تصمیم به فرار بگیرند. به یاد داشته باشید که آنها هنوز هیچ سرمایه‌گذاری در کندوی شما نکرده‌اند؛ نه خانه‌ای، نه عسلی و نه نوزادی.
اما در واقعیت امکان فرار زنبورها حتی اگر آزاری به آنها نرسیده باشد نیز وجود دارد. چند نکته برای اینکه زنبورها کندوی شما را ترک نکنند عبارتند از: استفاده از کندویی که قبلا زنبورها در آن زندگی کرده باشند، استفاده از شبکه مانع ملکه (قفس جدا کننده ملکه) در ورودی کندو، استفاده از شان خالی یا شانی که دارای سلول در باز نوزادان از کندوی دیگری باشد.